W dzisiejszym wpisie będę kontynuował cykl dotyczący polisolokat omawiając jeden z kluczowych elementów, który spowodował, że ten instrument oszczędzania stał się tak niebezpieczny dla klientów. Chodzi tu o wpisanie w umowę zapisów dotyczących opłaty likwidacyjnej.
Czym jest opłata likwidacyjna ?
Jeśli zawarłeś umowę o inwestowanie w formie polisolokaty najpewniej w Twojej umowie, w Ogólnych Warunkach Umowy(OWU), znajdują się zapisy dotyczące skutków zerwania umowy przed okresem na jaki została zawarta. Te zapisy określają właśnie opłatę likwidacyjna, czyli kwotę wpłaconych przez Ciebie pieniędzy, którą towarzystwo będzie mogło zatrzymać, jako pewnego rodzaju karę dla Ciebie, że wpłacałeś nie pieniędzy przez cały okres planowanej inwestycji.
Opłaty likwidacyjne są najczęściej określane jako procent wpłaconych przez inwestującego pieniędzy. Z reguły im później zerwiesz polisolokatę, tym pobrany procent powinien być mniejszy.
Przykładowy zapis określające wysokość opłaty likwidacyjnej wyglądają następująco:
I rok trwania polisy – wysokość opłaty likwidacyjnej 100%
II rok trwania polisy – wysokość opłaty likwidacyjnej 100%
III rok trwania polisy – wysokość opłaty likwidacyjnej 70%
IV rok trwania polisy – wysokość opłaty likwidacyjnej 60%
V rok trwania polisy – wysokość opłaty likwidacyjnej 50%
VI rok trwania polisy – wysokość opłaty likwidacyjnej 40%
VII rok trwania polisy – wysokość opłaty likwidacyjnej 30%
VIII rok trwania polisy – wysokość opłaty likwidacyjnej 20%
IX rok trwania polisy – wysokość opłaty likwidacyjnej 10%
X rok trwania polisy – wysokość opłaty likwidacyjnej 5%
Jak widać w powyższym przykładzie w razie zerwania umowy w pierwszych dwóch latach jej obowiązywania ubezpieczony tracił całość zainwestowanych środków.
Jaki jest cel opłaty likwidacyjne?
Wersja ubezpieczycieli:
Opłata likwidacyjna ma służyć motywacji i zdyscyplinowaniu ubezpieczonych, co pozwoli im zaoszczędzić więcej środków.
Wersja nieoficjalna (prawdziwa?):
Tak wysokie opłaty powodują „przywiązanie” klienta do polisy pod groźba utraty całości zgromadzonych środków. Co więcej doniesienia prasowe potwierdzają, że ubezpieczyciele przy tworzeniu tego sposobu inwestowania mieli informację, iż większość polisolokat będzie rozwiązywana przed czasem. Wprowadzając opłaty likwidacyjne chcieli zapewnić sobie możliwość zatrzymania całości środków.
Zwodniczość opłat likwidacyjnych wynikała także z tego, że w niektórych umowach nie były one przedstawiane, tak jak w powyższym przykładzie, lecz sposób ich wyliczenia przedstawiano w postaci skomplikowanego wzoru, co niemalże uniemożliwiało klientowi pełne zrozumienie jak opłata zostanie wyliczona.
Jak bronić się przed opłatą likwidacyjną?
Zgodnie z art. 384 ustawy Kodeks cywilny „ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy, w szczególności ogólne warunki umów, wzór umowy, regulamin, wiąże drugą stronę, jeżeli został jej doręczony przed zawarciem umowy.” W umowach inwestycyjnych właściwie zawsze mamy do czynienia z sytuacją, że to ubezpieczyciel przedstawia swój wzór umowy. Jednak w praktyce wielokrotnie zdarzało się, że OWU były przedstawiane klientowi już po podpisaniu umowy, a czasem klient w ogóle ich nie otrzymywał. W dotychczasowej praktyce sądowej, w takich sytuacjach Sądy niejednokrotnie uznawały, ze jeżeli klient nie mógł zapoznać się z OWU, w takim wypadku te zapisy nie obowiązują. Tym samym brak było podstaw do naliczenia opłaty likwidacyjnej.
Inną, łatwiejszą drogą uzyskania zwrotu pieniędzy zatrzymanych na poczet opłaty likwidacyjnej jest sytuacja, gdy zapis dotyczący opłaty likwidacyjnej w naszej umowie został wpisany do Rejestru klauzul niedozwolonych, który prowadzi Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta.
Przykładowe klauzule wpisane do Rejestru:
klauzula numer: 3834
AEGON Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie Spółka Akcyjna w Warszawie
„Opłata likwidacyjna jest pobierana w wysokości wskazanej w tabeli poniższej:
Rok Polisowy, w którym jest pobierana opłata likwidacyjna od środków wypłacanych z Subkonta Składek Regularnych”
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Wysokość opłaty likwidacyjnej stanowiąca procent środków wypłacanych z Subkonta Składek Regularnych:
99%
99%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
klauzula numer: 2161
Uniqa Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie spółka akcyjna w Łodzi
„Opłata likwidacyjna (koszt wykupu środków zgromadzonych na ORJU składek regularnych) – przy dokonaniu całkowitego lub częściowego wykupu certyfikatu ubezpieczeniowego – 100% jeżeli składki regularne były łącznie opłacane krócej niż 1 rok”
Jeżeli w umowie znajduje się zapis, który został wpisany do Rejestru klauzul niedozwolonych, umowa nie wiąże w tym zakresie. Pozwala to na dochodzenie roszczeń o zwrot pieniędzy zatrzymanych na opłaty likwidacyjne.
