Po śmierci osoby bliskiej konieczne jest uregulowanie jej sytuacji majątkowej. W pierwszej kolejności należy przeprowadzić postępowanie sądowe, celem uzyskania postanowienia o stwierdzenia nabycia spadku. Istnieje także możliwość uregulowania tej kwestii przed notariuszem, poprzez sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia, lecz będzie to przedmiotem osobnego blogowego wpisu.
W przypadku jasnej sytuacji spadkodawcy oraz określonego kręgu spadkobierców sporządzenie prawidłowego wniosku do sądu o stwierdzenie nabycia spadku jest zadaniem prostym.
W pierwszej kolejności należy ustalić kto wchodzi w krąg, spadkobierców, a także czy spadkodawca pozostawił po sobie testament. W przypadku braku testamentu dziedziczenie będzie odbywało się na podstawie przepisów kodeksu cywilnego. Podstawowymi zasadami dziedziczenia są:
1. W pierwszej kolejności powołane są do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek, dziedziczą oni w częściach równych. W przypadku, gdy spadkodawca miał więcej niż troje dzieci udział małżonka dziedziczącego z dziećmi nie może być mniejszy niż jedna czwarta całości spadku.
2. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych.
3. W braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku jego małżonek i rodzice.
4. Udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą całości spadku.
5. W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych.
6. Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych.
Ustalenie kto dziedziczy na podstawie ustawy jest istotne zarówno wtedy, gdy spadkobierca pozostawił testament, jak również wtedy gdy testamentu nie ma. W sytuacji, gdy sporządzono testament w postępowaniu przed sądem uczestnikami będą osoby powołane do dziedziczenia w testamencie oraz spadkobiercy ustawowi. W sytuacji, gdy zmarły nie sporządził testamentu uczestnikami będą jedynie spadkobiercy ustawowi.
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku należy skierować do sądu rejonowego ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Pismo najlepiej zatytułować: Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku.
We wniosku należy wskazać wnioskodawcę, którym jest osoba składająca wniosek, może to być dowolny ze spadkobierców. Należy wskazać imię i nazwisko, adres zamieszkania oraz PESEL.
Wniosek musi zawierać także wymienienie wszystkich uczestników postępowania, którymi są pozostali spadkobiercy. Należy podać ich dane oraz adresy. Powinniśmy wskazać wszystkich możliwych spadkobierców.
Wniesienie wniosku wiąże się z koniecznością opłacenia go w stałej kwocie 50 zł.
Przykładowa treść wniosku: Wnoszę o stwierdzenie, że spadek po Janie Kowalskim, synu Adama i Katarzyny , zmarłym dnia 5 grudnia 2014 roku w Krakowie i ostatnio zamieszkałym w Krakowie, na podstawie ustawy nabyli:
1) jego żona Maria Kowalska, w wysokości ½ udziału w spadku,
2) jego syn Stanisław Kowalski, w wysokości ½ udziału w spadku.
We wniosku powinno się wskazać także jego uzasadnienie. W treści uzasadnienia podajemy, w szczególności: dane spadkodawcy, opis wzajemnych relacji miedzy spadkodawcą a spadkobiercami (w zakresie powiązań rodzinnych), podać podstawę dziedziczenia. Na dowód powiązań rodzinnych należy załączyć odpisy z aktów stanu cywilnego, wskazać i ewentualnie załączyć oświadczenia spadkodawców o przyjęciu, lub odrzuceniu spadku. Jeśli wiemy że nie ma dalszych spadkobierców – jako dowód powołujemy zapewnienie spadkowe, które będzie złożone podczas rozprawy.
Do sporządzenia wniosku potrzebne będą przede wszystkim następujące dokumenty, które należy do niego załączyć:
- odpisy aktów stanu cywilnego spadkobierców – dotyczy to dziedziczenia ustawowego,
- akt zgonu spadkodawcy,
- oryginał testamentu,
- dowód dokonania opłaty od wniosku.
W zależności pokrewieństwa, członkowie rodziny spadkodawcy są zobowiązania do przedłożenia różnych aktów stanu cywilnego:
- małżonek załącza tylko akt zgonu spadkodawcy, ponieważ jest w nim wymieniony,
- dzieci niezamężne, załączają również akty urodzin,
- dzieci zamężne, które przyjęły nazwisko małżonka, także akt małżeństwa,
- rodzeństwo spadkodawcy dołączają również akt urodzenia, a także akt małżeństwa rodziców, jeśli pochodzą z różnych związków.
Do wniosku należy załączyć tyle jego kopii, wraz z załącznikami, ilu jest uczestników postępowania. Na końcu wniosek należy koniecznie podpisać.
Po skompletowaniu wniosku oraz jego podpisaniu wniosek wraz z załącznikami (w tym kopiami dla uczestników) składamy w właściwym sądzie na dzienniku podawczym lub przesyłamy pocztą listem poleconym. Warto zostawić kopię wniosku dla siebie, co ułatwi przygotowanie się do rozprawy.
Podsumowanie
Celem uregulowania sytuacji majątkowej osoby zmarłej, należy skierować pismo do sądu ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy- wniosek o stwierdzenie nabycia spadku. Wniosek może sporządzić każdy ze spadkobierców, którym zostanie tym samym wnioskodawcą, a pozostali spadkobiercy będą uczestnikami postępowania. Wniosek podlega stałej opłacie, w wysokości 50,00 zł i załącznikami do niego muszą być odpowiednie akty stanu cywilnego oraz ewentualny testament. W treści wniosku należy wskazać kto dziedziczy po spadkodawcy, na jakiej podstawie oraz ile wynosi jego udział.
W razie pytań lub wątpliwości zapraszam do kontaktu poprzez komentarze lub mail. Liczę, że powyższe opracowanie będzie pomocne dla czytelników, ale także zapraszam do skorzystania z pomocy adwokata celem upewnienia się jak prawidłowo przeprowadzić postępowanie spadkowe po zmarłej osobie.
