Dzisiejszym wpisem rozpoczynam serię wpisów z tematyki szczególnie mi bliskiej, ze względu na zainteresowania naukowe, tj. zwalczanie nieuczciwej konkurencji.
Regulacje tyczące się tej tematyki znajdują się przede wszystkim w ustawie z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, w skrócie UZNK.
Te bardzo interesujące i przydatne dla przedsiębiorców zagadnienia trzeba koniecznie rozpocząć od wyjaśnienia czym, w UZNK jest tzw. klauzula generalna.
Klauzula generalna w UZNK umieszczona jest w art. 3 ust. 1.
Zgodnie z tym przepisem: „czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta”.
Ale co jest tak ważnego we wprowadzeniu do polskiego systemu ochrony uczciwej konkurencji klauzuli generalne?
Klauzula generalna spełnia trzy funkcje:
- definiującą,
- uzupełniającą,
- korygującą.
Funkcja definiująca, jak łatwo się domyślić pozwala na określenie, jakie zachowanie może zostać zakwalifikowane, jako czyn nieuczciwej konkurencji. Jest to o tyle ważne, że katalog deliktów konkurencji wskazany w art. 3 ust. 2 i Rozdziale 2 UZNK nie jest katalogiem wyczerpującym, a jedynie przykładowo wymienia takie delikty konkurencji jak:
- wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa,
- fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług,
- wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług,
- naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa,
- nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy,
- naśladownictwo produktów,
- pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie,
- utrudnianie dostępu do rynku,
- przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną,
- nieuczciwa lub zakazana reklama,
- organizowanie systemu sprzedaży lawinowej,
- prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym.
Co istotne delikt konkurencji może popełnić co do zasady tylko przedsiębiorca, w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej, choć od tej zasady, jak to w prawie, są wyjątki.
Z praktycznego puntu widzenia najważniejsza jest funkcja uzupełniająca klauzuli generalnej. Funkcja ta pozwala na zwalczanie działań przedsiębiorców, które co prawda nie wypełniają przesłanek wskazanych w przepisach Rozdziału 2 UZNK, ale dają pewnego rodzaju nieuczciwe „wyprzedzenie konkurencyjne” i zgodnie z art. 3 ust. 1 UZNK:
- są sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami,
- zagrażają lub naruszają interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
Takie uregulowanie prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji pozwala zabezpieczać przed nowymi formami nieuczciwej walki konkurencyjnej bez konieczności oczekiwania na zmianę prawa.
Przykładowo funkcja uzupełniająca znajdzie zastosowanie przy takich nieuczciwych praktykach jak:
- ambush marketing,
- kopiowanie formatu programu telewizyjnego.
W zastosowaniu funkcji uzupełniającej pomaga też wykorzystanie w UZNK przesłanki dobrych obyczajów, która jest otwartym katalogiem dobrych praktyk konkurencji. To co jest uznane za dobry obyczaj może być odczytywane indywidualnie do danej branży, miejsca itp. Temu terminowi, jako szczególnie istotnemu poświecę osobny wpis, szczególnie że jest on rozumiany odmiennie w ramach samej UZNK.
Funkcja korygująca, choć kwestionowana przez niektórych komentatorów, pozwala wyłączyć odpowiedzialność za delikt konkurencji pomimo spełnienia przesłanek danego czynu opisanego w rozdziale 2 UZNK, w sytuacji gdy nie zostały spełnione przesłanki z art. 3 ust. 1 UZNK.
Ma to zabezpieczać sytuację, gdy np. natężenie naruszenia jest bardzo niewielkie, różnica między wielkością i zasięgiem podmiotów jest znaczna i orzeczenie przeciwko naruszycielowi byłoby krzywdzące w danej sytuacji. Podnosi się jednak, że funkcja korygująca powinna być stosowana szczególnie ostrożnie.
W dalszych wpisach omówię poszczególne delikty konkurencji opisane w części szczególnej UZNK. Przepisy te powinny być pomocne każdemu przedsiębiorcy w obronie własnej działalności przed nieuczciwymi praktykami konkurenta.
